Fondation Alliance Française
Alliance Française des Pays Bas
Panneau d'affichage AFPB

 AFPB

L’ABCdaire de Paris inconnu

-une sélection-

Vandaag neem ik jullie mee door het onbekende Parijs, dus we gaan op stap buiten de gebaande paden.

Uit de foto-bestanden van al onze trips naar Parijs heb ik een ruime selectie gemaakt van die kleine, bijzondere en aparte zaken die Parijs tot Parijs maken.

Dit overzicht heb ik in de vorm van een ABC gegoten.

We doorkruisen de stad van links naar rechts en van onder naar boven, waarbij we eigenlijk alle arrondissementen aandoen.

La rue est une galerie d’art en plein air!

A Architecture:

 Iedere architectuurstijl sinds de Romeinen is terug te vinden

 Romeinen: termen (Musée de Cluny), Arène de Lutèce, Crypte Archéologique onder het voorplein van de Notre Dame

 Romaanse periode is wat ondervertegenwoordigd: St Germain des Prés, St Pierre de Montmartre

 Gothiek: Hôtel de Sens

 Renaissance: de St Etienne du Mont met een oksaal, de enige in Parijs

 Veel Barokke kerken: St. Paul St. Louis, Rue de Rivoli

 Eclectische architectuur uit de tijd van Napoléon III, zoals deze Engel: 57, Rue de Turbigo (loopt van de Hallen naar de Place de la République), architect Auguste Emile Delange, 1859

 veel Art Nouveau, van Guimard in het 16e arr (zijn Castel Béranger op 14, Rue La Fontaine, uit 1898) en van Jules Lavirotte: topstuk is zijn pand 29, Avenue Rapp (7e arr)

 Modern: Le Corbusier, Mallet-Stevens

A Architecture:

 Ook exotische architectuur is in Parijs vertegenwoordigd:

 Maison C.T.Loo (48, Rue de Courcelles, 8e arr): Chinese kunsthandel, in 1926 gebouwd door de Chinees C.T. Loo, die voor studie naar Frankrijk kwam, maar ging handelen in Chinees antiek; in 2011 is de antiekzaak verhuisd

 Isba Russe (Villa de Beauséjour, 16e arr): Russische huizen, overgebleven van de Wereldtentoonstelling 1867 (aan privé straatje)

B Barrières de Ledoux

 Louis XVI liet tussen 1784 en 1790 een ommuring (de 4e grote) met tolhuizen rond Parijs aanleggen, door de architect Claude Nicolas Ledoux

 Rotonde de la Villette:

o aan het einde van het Canal Saint Martin (leuk boottochtje !)

o bij het Bassin de la Villette, dat naar het Canal de l’Ourcq loopt

o langs het Parc de la Villette

o nu: Brasserie met terras

 Op vier na zijn alle 66 tolhuizen afgebroken. Behalve de Rotonde de la Villette resteren nog: Monceau (8e arr) > toilet, Denfert Rochereau (14e arr) > ingang Catacombes en Barrière du Trône bij Place de Nation (12e arr)

B Boutique

Er zijn veel interessant winkels (waarvan vele nog met originele pui) in Parijs.         Eén van de gekste is:

 Au Renard Blanc –déstruction des animaux nuisibles

8, Rue des Halles (1e arr)

B Boutiques

 Segas: Passage Jouffroy (9e arr) – wandelstokken winkel

 Citroën: 42, Av des Champs-Élysées (8e arr) – dealer, met historische auto’s en mooi uitzicht vanaf de bovenste etage

 Guerlain: 68, Av des Champs-Élysées (8e arr) – winkel uit 1914, met enig origineel meubilair op de begane grond

Cim Cimétières:

Bezoek eens een kerkhof, daar zijn veel bijzondere en mooie graven te vinden, ook in de kerkhofjes van de geannexeerde dorp (bv André Breton > Batignolles):

 Bao Dai, laatste keizer van Vietnam > Passy (16e arr)

 Lafayette > Picpus (12e arr) Frans aristocraat, vocht in de Amerikaanse burgeroorlog; boven zijn graf wapperde ook in WO II de Amerikaanse vlag!

 Rintintin > Asnières: dierenkerkhof (maar heet Cimetière des Chiens !) op een eiland in de Seine, ten NW van Parijs, bij de Pont de Clichy

Cit Cités

Cité en Villa kom je vaker op de kaart tegen: privéstraten, maar meestal toegankelijk

 Cité des Fleurs > 17e arr.:

o in 1847 aangelegd in het dorp Batignolles

o op nr 27 woonde Alfred Sisley

o in 1943 is Catherine Deneuve er geboren in een kliniek aan de Cité des Fleurs

 Cité Malesherbes > 9e arr.: meelopen met een bewoner om binnen te komen

Cit Cité Véron

 Cité Véron > in het 18e arr: zijstraat (doodlopend) van de Bd de Clichy, naast de Moulin Rouge

o Op 6bis, 3e etage woonde Boris Vian, tot zijn dood in 1959

o Zijn buurman was Jacques Prévert

Cu Curiosités:

 Vrijheidsbeeld: kleinere kopie (geschenk Franse in de VS), staat op het Île aux Cygnes, het eilandje in de Seine tussen het 15e en 16e arr

 Art Nouveautoilet: op het metrostation Trocadéro, bij de uitgang Palais de Chaillot

 De laatste brandmelder op straat in Parijs, in de Marais

D Deyrolle

 De winkel van Deyrolle is zo bijzonder, dat zij een eigen plaats verdient

 46, Rue du Bac (7e arr)

 In 2008 heeft er een grote brand gewoed, waardoor de grote verzameling vlinders en vele opgezette dieren verloren zijn gegaan: de zalen zijn weer gerestaureerd

E Égypte a Paris:

 Door de veldtocht van Napoléon naar Egypte in 1798 werd de Egyptische kunst populair: dat is ook aan sommige gebouwen te zien, zoals

 de Passage du Caïre (2e arr) - ingang Pge Pl du Caire, geopend in 1798

 Fontaine du Fellah (7e arr) opgericht in 1806

 de Fontaine du Palmier uit 1808, opgericht ter ere van een aantal veldtochten van Napoléon, oa naar Egypte, maar de sfinxen dateren uit 1858

F Film à Paris:

 al wandelend door de stad zijn we diverse keren gestuit op filmopnamen, zoals deze met de bekende acteur Jean-Pierre Darroussin

 wel kreeg ik een sms’je terwijl we stonden te kijken en moest de opname over…..

 metro station Porte des Lilas – Cinéma: een niet in gebruik genomen platform wordt gebruikt als filmstudio (was bedoeld als aansluiting [rood] van lijn 3A op lijn 7bis, nu een rondlopende lijn [groen])

F Fontaine Wallace:

 Deze fonteinen zijn gebouwd met behulp van een schenking van de Engelse mecenas Richard Wallace, naar aanleiding van de waterproblemen van Parijs in 1870, tijdens de belegering door de Duitsers

 Er zijn er nog 119 bewaard gebleven

 Standaardmodel = met vier kariatiden in de Goutte d’Or (18e arr): de vier dames zijn verschillend en stellen voor Goedheid, Liefdadigheid, Eenvoud en Nuchterheid

 Daarnaast bestaan er 2 met zuilen in plaats van met kariatiden: op de Av des Ternes (17e arr) en op de Place de Barcelone (16e arr)

F Fontaines Wallace: roze en gele fonteinen in het vernieuwde 13e arr

G Graffiteurs:

 door heel de stad vind je graffiti, vele zijn lelijk, maar sommige zijn kunstwerken en sommige intrigeren qua tekst, zoals

 Miss-Tic - Parisiennes Femmes Capitales en

 Jef Aerosol (die komen we later nog een keer tegen)

H Cirque d’Hiver

 Gebouwd in 1852 aan 110, Rue Amelot (11e arr)

 Heette eerst “Cirque de Napoléon”: Napoléon III opende het op 11 december 1852

 Sinds 1870 heet het Cirque d’Hiver

 Architect Jacques Hittorf, die ook het Gare du Nord ontwierp

 Nog steeds in gebruik als circus

H Hôtels

 Er zijn zeer veel stadspaleizen in Parijs. Eén van de mooiste is het:

 Hôtel de Païva - 25, Av des Champs-Élysées (8e arr):

o Tussen 1856 en 1866 gebouwd door de architect Pierre Manguin in Italiaanse renaissancestijl in opdracht van de courtisane Esther Lachmann “La Païva”

o Gefinancierd door haar echtgenoot de Portugese markies van Païva: kosten 10 miljoen francs

o Sinds 1903 zit er de Travellers Club in

o Soms op zondagen te bezoeken (gegidst)

 Hôtel Bourrienne – 58, Rue d’Hauteville (10e arr):

o 18e eeuw herenhuis met

o Interieur uit 1798: het enige woonhuis (buiten de residentie van de Duitse ambassadeur) in Parijs in Empirestijl

o het huis is soms te bezoeken: wij werden gegidst door de eigenaresse, een oude dame. Bij een tweede bezoek (met een groep) herkende ze mij en gaf me de opdracht de rondleiding te verzorgen!

I Indicateur d’itinéraire

 Aanwijsbord (dateert uit de 30-er jaren), waarmee je je metroroute kunt uitzetten: als de lampjes het doen….

J Jardin:

 Er zijn meer dan 400 parken in Parijs, iedereen kent de Tuileries, de Buttes Chaumont, Parc André Citroën, maar er zijn vele bijzondere tuinen:

 De tuin van het Palais de l’Elysée

o residentie van de Franse president

o gebouwd in 1722

o Madame de Pompadour woonde er (maîtresse Louis XV)

o niet te bezoeken, maar kijk eens over het hek

 Wel te bezoeken: de tuin van het Cultureel Centrum van Zweden in de Marais, met een man in een boom (11, Rue Payenne 3e arr); er is ook een leuk café op de binnenplaats

 Jardin des Poètes + Jardin des Serres d’Auteuil

 Eigenlijk meer een park, gewijd aan dichters: veel plaquettes met teksten en een enkel borstbeeld, zoals dit van Poesjkin

 De Serres d’Auteuil zijn de buren > prachtige tuinen en tropische kassen (stadskwekerij van de stad Parijs)

 Verder zijn bijvoorbeeld aan te raden: de Promenade Plantée (12e arr) of de Zentuin UNESCO (7e arr)  

K André Kertész

 Heel veel fotografen hebben zich aangetrokken gevoeld door Parijs en velen zijn er in de 20er en 30er jaren beroemd door geworden, zoals André Kertesz, Hongaar van geboorte

 Zeer bekend van veel prachtige foto’s zijn ook de Amerikaan Man Ray en de Hongaar Brassaï

 Vaak heeft het Hôtel de Ville leuke (foto)tentoonstellingen over Parijs en altijd gratis: ingang in de Rue de Lobau (achter het stadhuis)

L Lutèce:  

 Lutetia was de Romeinse naam voor Parijs, komt terug in de

 Arènes de Lutèce en in

 Het Hôtel Lutetia 43, Bd Raspail (6e arr)

o Gebouwd in 1910 in opdracht van mw Boucicaut, eigenaresse van het warenhuis Le Bon Marché aan de overkant, om haar clientèle uit de provincie te kunnen huisvesten

o Heeft een schitterende Art Décobar

 Parijs kent vele luxehotels met prachtige interieurs: Ritz, Grand Hotel, Le Meurice > drink er eens iets

Ma Mairie:

 Ieder arrondissement heeft een stadhuis en alle stadhuizen van Parijs zijn openbaar

 18 van de 20 dateren uit de 19e eeuw, met bijbehorende pompeuze inrichting

 Zoals deze in het 10e arrondissement

 Altijd aanwezig: Escalier d’Honneur, Salle des Mariages en Salle des Fêtes

 Andere mooie Mairies: 1e, 3e, 5e, 7e, 14e en 18e arrondissement

 Bij de portier is (bijna altijd) een beschrijving verkrijgbaar (gratis)

 Als een zaal dicht is kun je de portier om een sleutel vragen of soms loopt er iemand met je mee

Ma Marché:

 Er zijn veel leuke markten in Parijs, overdekt of in de open lucht

 Bijzonder is de Afrikaanse markt in de Goutte d’Or (18e arr) dinsdag t/m zaterdag

 Leuke overdekte markten zijn de Marché d’Aligre (12e) en de Marché de Enfants Rouges (3e): de laatste is gericht op eten, je kunt er bij een kraam iets uit de wereldkeuken te eten halen en dan ergens zitten om het op te eten

 De naam “Enfants Rouges” komt van de kinderen uit het voormalige weeshuis dat hier stond: zij droegen een rood manteltje

 Adressen: M d’Aligre: Place d’Aligre (12e arr) en M des Enfants Rouge: 39, Rue de Bretagne (3e arr)

Mè Mètre étalon:

 In 1795 werd de standaard meter in Frankrijk ingevoerd

 16 standaardmeters werden in de stad geplaatst, om de bevolking ermee vertrouwd te maken

 2 zijn er nog over: deze op 36, Rue de Vaugirard en 1 op 13, Place Vendôme (tussen het Ministerie van Justitie en het Ritz hotel)

Mu Musée:

 Parijs kent zo’n 200 musea

 Bezoek eens een klein, onbekend museum, zoals dit gilde-museum

 Je haalt de sleutel bij de dame, die het bijbehorende restaurant runt en je bent de enige bezoeker

 Schitterende meesterstukken staan er opgesteld

 Na je bezoek kun je er lunchen

 Twee andere, aparte musea:

 Musée des Égouts en Musée Clemenceau

o Musée des Égouts:

 ondergronds, over de riolen van Parijs

 er ligt een hele stad

 mèt straatnaamborden  

o Musée Clemenceau:

 het laatste woonhuis van de staatsman Georges Clemenceau

 Hij woonde er 35 jaar, tot aan zijn dood in 1929

 Het werd nagelaten aan de Franse staat en verkeert nog in dezelfde staat, als toen hij stierf: zijn pantoffels met gaten erin staan naast zijn bed….

N Paris la Nuit

 Parijs is ook ’s avonds mooi om doorheen te wandelen:

o Gedicht “Paris la Nuit” van Boris Vian (hing in de metro, als onderdeel van de manifestatie “Des lignes et des riMes”)

o De Duim van César in La Défense

o Een beeld aan de Pont Mirabeau (beroemd door het gedicht “Le pont Mirabeau” van Apollinaire)

o Paris Rando Vélo:

 Gratis, gegidste fietstocht door Parijs

 Iedere vrijdag om 21.30

 Start & finish: het plein voor het Hôtel de Ville

 Zelf fiets meenemen

o Bastille:  

 Le Génie de la Liberté op de Colonne de Juillet

 De zuil is opgericht tussen 1835 en 1840 ter nagedachtenis van de slachtoffers van de revolutie van 1830

 Het voetstuk is afkomstig van het ontwerp voor een olifant (ontworpen als herinnering aan de waterwerken [Canal de l’Ourcq etc] door Napoleon > nooit uitgevoerd)

O Canal de l’Ourcq

 De enige hefbrug van Parijs staat aan de Rue Crimée (19e arr)

 De brug staat tussen het Bassin de la Villette en het Canal de l’Ourcq

 De straat loopt naar Buttes Chaumont

Pa Passage:

 In de eerste helft van de 19e eeuw zijn er diverse overdekte passages aangelegd rond de Grands Boulevards, zodat mensen droog konden winkelen, immers

 Veel straten waren in die tijd nog niet bestraat

 Er zijn er nog circa 25 van over, zoals de Passage Bourg l’Abbé (barometer), die dateert uit 1827

 Andere mooie passages: Passage des Panoramas (2e arr), Galerie Vivienne (2e) Passage Jouffroy (9e arr)

 Daarnaast zijn er doorgangen, die “passages” worden genoemd, zoals de “Passage des Soupirs”

Pe Peinture murale:

 er zijn zeer veel wandschilderingen in de stad, vooral op blinde muren en merendeels geschilderd in opdracht van de gemeente

 wandschildering Rue de Belleville door de kunstenaar Ben (1993)

 mond/vinger bij de Fontaine Stravinsky van graffitikunstenaar Jef Aerosol

Pl Plaque

 er zijn hangen in de stad zeer veel gedenkplaten, meestal voor een beroemd persoon, zoals deze:

o bij het sterfhuis van Marcel Proust (ook bij de andere woonhuizen van Proust hangen plaquettes) of een gebeurtenis, zoals

o op 142, R Montmartre (2e arr) zat het dagblad l’Aurore, waarin Zola in 1898 de beroemde open brief aan de Franse president “J’accuse” liet plaatsen, in het kader van de Dreyfus-affaire

o op 30 april 1803 werd de staat Louisiana door Frankrijk overgedragen aan de VS

o Edith Piaf – 72, Rue de Belleville (20e arr)

o Erasmus – aan de gevel van de Bibliothèque St Geneviève; 10, Place du Panthéon (5e arr)

o Tekst uit de “Les Chants de Maldoror” van de Comte de Lautréamont, op de binnenplaats van restaurant Chartier – 7, Rue du Fbg Montmartre (9e arr)         = nu verdwenen !

Pl Plaque de rue

 straatnaambordjes in blauw /wit zijn er sinds 1847, in opdracht van Rambuteau, Préfet de la Seine

 vaak ook met oude (uitgehakte) aanduiding eronder: R de Nesle (zijstraat Rue Dauphine) met eronder: Rue d’Anjou

 soms is de straatnaam in tegels of in mozaïek 1, Rue Boulard (14e arr)

Pu Publicité:

 19e eeuwse reclames voor de firma, gespecialiseerd in wandschilderingen en reclames op het pand 3, Rue des Grands Degrés (5e arr)

 de vooroorlogse reclame voor Cadumzeep (aan de Bd Montmartre tegenover de Rue du Fbg Montmartre) is gerestaureerd

Q Quai:

 wandel eens langs de kaden, bv bij het Louvre of op het Île St Louis

 aan de Quai St Bernard (tussen het Institut du Monde Arabe en de Jardin des Plantes) ligt het Musée de Sculpture en Plein Air

R  Restaurants

Er is een groot aantal restaurants met een fraai, authentiek interieur èn een mooie

kaart. Bij wijze van voorbeeld:

 Le Train Bleu:

o Stationsrestauratie van het Gare de Lyon (12e arr)

o Gebouwd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling 1900

o Rijksmonument

 Prunier:

o Visrestaurant, opgericht in 1925

o Uitgevoerd in Art Déco, met onder andere glaswerk van René Lalique

o Heeft een eigen caviaarmerk: Prunier

 Gallopin:

o Opgericht in 1876

o Uitgevoerd in Belle Époquestijl

Sa Salon de thé

 De Grande Mosquée in het 5e arrondissement heeft ook een gezellige salon de thé, in een oosterse tuin + ook een prima restaurant met authentiek interieur (20er jaren)

 Andere mooie Salons de thé:

o A Priori Thé in de Galerie Vivienne

o Angélina uit 1870, 226 Rue de Rivoli (bij Concorde)

St Statues:

 Er staan veel standbeelden in de stad, zoals:

 Lafayette en Washington, een werk van Auguste Bartholdi (van het Vrijheidsbeeld) uit 1895 en gemaakt in opdracht van de Amerikaanse uitgever Joseph Pulitzer

 Balzac aan de Avenue de Friedland. Beeldhouwer is Alexandre Falguière, 1902

Maar voor de oorlog waren er meer: veel bronzen beelden zijn omgesmolten door de Duitsers en vaak na de oorlog niet vervangen, zoals bij voorbeeld het standbeeld van de astronoom

 Arago, dat stond op de Avenue de Arago

o Jan Dibbets heeft hiervoor in de plaats de meridiaan-route ontworpen, waarop bronzen plaatjes zijn geplaatst

o boekje Philip Freriks !

 Standbeeld van de staatsman Gambetta (in was) in het stadhuis van het 20e arr.

T Théâtre:

Parijs kent nog veel theaters met een origineel interieur uit veelal de 19e eeuw, zoals:

 Salle Richelieu [Comédie Française] gebouwd van 1786-1790 (1e arr)

 De Salle Favart (Place Boieldieu, 2e arr) is aan zijn derde leven toe

o Het huidige gebouw dateert uit 1898, twee eerdere zalen brandden af

 Théâtre Mogador uit 1919 op 25, Rue de Mogador (1e arr)

o Opgericht in 1913

o Interieur van de architect Niermans (hij bouwde ook de Salon de thé Angélina)

 Andere prachtige theaters met authentiek interieur in Parijs zijn:

o Le Ranelagh uit 1894 op 5, Rue des Vignes  in Passy (16e arr)

o Théâtre Palais Royal uit 1790, verbouwd in 1880 in de Rue de Montpensier (1e arr)

U Urbanisme

 De veranderingen aangebracht in Parijs onder Napoléon III door Haussmann, in de 2e helft van 19e eeuw

Ve Vespasienne

 Urinoir

 Aangelegd sinds 1834

 Er waren er in totaal 478, in diverse modellen

 Sinds de jaren ’80 vervangen door sanisettes

 De laatste staat aan de Bd Arago (13e arr)

Vu Vues sur Paris:

 Er zijn heel veel fraaie uitzichten over de stad

 uiteraard vanaf de Sacré Coeur, maar ook vanaf de andere heuvels zoals vanaf Belleville > vanaf de Rue Piat (20e arr)

 vanuit de Brasserie Printemps  > 64, Bd Haussmann (9e arr)

 ook mooi: dakterrassen van de Galeries Lafayette (ligstoelen !) en van de Printemps

W Paris Web

 site van de gemeente Parijs: www.paris.fr en

 de site Parijs Magazine , waarop ik geregeld publiceer: www.parijsmagazine.nl

X Xième arrondissement:

 Parijs had tot 1860 12 arrondissementen en

 sinds 1860 20 arrondissementen

 ze zijn spiraalsgewijze opgebouwd

 ieder arrondissement heeft 4 quartiers : op het kaartje links staat een fout > 2 = 3

Y Paris il y a une rue  

 gedicht van Paul Eluard

Z  Zinc:

 vroeger hadden alle cafés een barbedekking van zink

 je vind er nog vele, waarbij meestal het interieur ook nog oud is, zoals bij

o het Café La Petite Porte 20, Bd Saint-Martin (10e arr)

 let op de vloer: carrelage authentique

 de deur links was de nooduitgang Théâtre de la Renaissance, vandaar de naam van het café !

o Café Le Dôme >149, Rue St. Dominique (7e arr)

 Tijdens kerst 2013 waren Hollande en Obama op de ruiten geschilderd

o Café Antoine > 17, Rue Jean de la Fontaine (16e arr)

 In 1911 ontworpen door Hector Guimard

 Andere mooie cafés:

o Café de la Paix uit 1862 (naast de Opéra)

o Café de Flore en Les Deux Magots (beide Bd St. Germain)

o Le Croissant  146, Rue Montmartre (9e arr) hier werd op 31 juli 1914 Jean Jaurès vermoord

o Le Clown Bar 114, Rue Amelot (11e arr)

Laatste plaat: waar is dit ?

(Jardin du Palais Royal)